Posts

तुमच्या मुलाला शिकवा मुळाक्षरे (Alphabates); पूर्व प्राथमिक शाळेत शिकवण्याचे तंत्र

🟢 मुळाक्षरे (Alphabates); पूर्व प्राथमिक शाळेत शिकवण्याचे तंत्र 🔹 मुळाक्षरे  अ. एका कार्ड वर (Flash Card) ABCD यासारखी मुळाक्षरे गडद शाईने लिहावीत. ती वारंवार मुलांना दाखवून त्याबद्दल सांगावे. वारंवार दाखवणे व सांगत रहाणे केल्यास मुलांना त्या अक्षरांबद्दल आवड निर्माण होऊन लक्षात राहण्यासाठी सोपे होईल. या सरावानंतर योग्य क्रमाणे लाऊन शक शिकवावित. A B C ब. एकदा क्रम शिकवल्यावर अक्षरे लिहून ओळखण्यास सांगावे. 'पुढे मागे, चकवा देणारे 🔹 या नंतर मुलांना A- Apple या प्रमाणे जोडी ओळखण्यास लावावे.. क. जसे एका बाजुला अक्षरे व दुसऱ्या बाजुला चित्र.  A-Apple, B-Ball या प्रमाणे सराव करुन घ्यावा. यासाठी अक्षरांच्या कार्डस सोबत चित्रांचेही कार्डस् तयार करावेत. एका हातात चित्र व दुसऱ्या अक्षर दाखवून माहिती द्यावी व वदवुन घ्यावे. यानंतर मुलांना अक्षर हातात उचलून चित्र उचण्यास सांगावे. तसेच चित्र घेऊन अक्षर उचलणे असा उलट सुलट प्रकारे अभ्यास घ्यावा. जसे तसेच अक्षरांच्या जोड्या जुळवणे शिकवावे. A- Apple B- Bat C- Cat D Dog 🔹 खेळता खेळता मुळाक्षरे शिकवावेत. जसे 'A' for Aeroplane असे शिकवताना ...

वाचन व लेखनासाठी प्रोत्साहन, मुलाला पूर्व प्राथमिक शाळेत तयार करणे {हसत खेल बाल विकास मधील लेख}

🔴 वाचन व लेखनासाठी प्रोत्साहन, मुलाला पूर्व प्राथमिक शाळेत तयार करणे १. वाचन व लेखन याबद्दल याच वयामध्ये आवड व कौशल्य संपादन करणे आवश्यक असते. २. मुलांना वाचन व लेखन कशाप्रकारे आवश्यक आहे हे दाखवावे. जसे, अ. लिखान क्षमता असल्यास आपल्याला आपले नाव लिहता येते. ब. गोष्टींचे पुस्तके वाचुन गोष्टी सांगता येतात. क. कुठेही गेलो तर त्या ठिकाणी लिहलेल्या सुचना, नावे, किंमत इ. वाचता आले तर आपल्याला त्याचा फायदा होतो उदा - बसची पाटी, हॉटेलमधला मेनु, आईस्कीमचे बोर्डस, जाहिरात इ. ३. आपल्या मुलाला काहीवेळा एकाच ठिकाणी बसुन एकाग्र होण्यास शिकवावे त्यासाठी काही खेळ जसे ठोकळे जुळवणे, चित्र काढणे, खेळातील पत्यांच्या जोड्या करणे इ. ४. रेखाटन करताना मुलाला लिहता आलेच पाहिजे असा आग्रह करु नये, फक्त सवय व आवड करावी. ▪️जसे A लिहताना मुले- अशा प्रकारे लिहित-लिहित शिकतात. ६. मुलांसोबत डॉक्टर, शिक्षक, ऑफीस ऑफीस, टेलीफोन आपरेटर, असे खेळ खेळावेत. ज्यामध्ये काही लिहण्याचे प्रसंग असतात. मुलांना • त्याची भुमिका द्यावी. जसे मुलाला डॉक्टरांची भुमिका देऊन, औषधी लिहुन घ्यावीत, या खेळामध्ये मुलाला जे वाटेल ते कागदावर लिह...

शाळेचा पहिला दिवस; हसत खेळत बाल विकास

🟢 *शाळेचा पहिला दिवस*  पहिल्या दिवशी शाळेत जाताना नविन स्कुल बॅग, टिफिन बॉक्स, पुस्तके घेऊन स्वतः नेऊन सोडावे. त्या वस्तु आकर्षक रंगाच्या असाव्यात म्हणजे मुलांना त्याबद्दल आकर्षण वाटेल.. जर शक्य झाले तर शिक्षकांचा परिचय करुन त्याला प्रेमाने वर्गामध्ये बसवावे, टाटा टाटा, बाय बाय आपण नियमीतपणे करतो त्याप्रमाणे करुन निघुण यावे. जर मुल रडत असेल तर मागे वळून पाहू नये. Remember- The most important day of person's education is first day of school. 🔹 उत्साह निर्माण करणे मुलांना फक्त शिकण्याबद्दल आवड निर्माण करणे, उत्साह वाढवणे अपेक्षीत आहे. लिहलेली अक्षरे जाणुन घेण्याची जिद्द व आवड निर्माण करावी म्हणजे तो वाचण्यासाठी किंवा लिहीण्यासाठी तयार होईल. उपलब्धता - मुलांना या साठी गोष्टींची पुस्तके, पोस्टर्स, चित्र असलेल्या गोष्टी, कार्टून्स, मॅग्झीन्स, A ते Z पर्यंत चित्रासहीत कॅलेंडर्स इत्यादी Remember- Success is the sum of small efforts repeated day in & day out  ▪️ कसे करावे  १. आपल्या घरी शेल्फमध्ये किंवा टेबलवर त्याचे पुस्तके ठेवावीत. त्याला स्वतःला ती व्यवस्थीत ठेवायला सांग...

शाळेत पाठविण्यापुर्वीची मुलाची मानसिक तयारी; हसत खेल बाल विकास या पुस्तकातील लेख

शाळेत पाठविण्यापुर्वीची मुलाची मानसिक तयारी सर्व पालकांना आपला मुलगा स्वच्छ, सुंदर असा शाळेचा गणवेश, स्कूल बॅग, शुज, सॉक्स परिधान केलेला पहावा वाटतो. तसेच त्याने शाळेत व घरी आनंदी मनाने व प्रसन्नपणे आभ्यास करावा असे ही वाटते. पालकांना मुल अभ्यासात सर्वात हुशार असावे अशीही अपेक्षा असतेच. वरिल सर्व अपेक्षा असाव्यात पण त्याला लिहीता व वाचता यावे असे दडपण कधीही असु नये. या तयारी मध्ये आपला मुख्य उद्देश असावा की...... 1. आपले मुल शाळेत जाण्यासाठी उत्साही असावे २. त्याचा शब्द संग्रह चांगला असावा. ३. तो लिहणे व वाचणे शिकण्यासाठी तयार असावा. ही तयारी मुलांसोबत अगदी सहजपणे व खेळता खेळता करता येते. या पूर्ण चर्चेत आपण काय व कसे करावे हे स्पष्ट केले आहे. आपण जी तयारी मुलांकडून करुन घेणार आहोत ती सर्व तयारी Playgroup, Nursery, LKG, UKG मध्ये केली जाते पण जर हे सर्व शाळेत व घरी केल्यास घरचे प्रयोग मुलांसाठी खेळाप्रमाणे वाटतील व मुलांना चांगल्या प्रकारे आत्मसात होतील. त्याचा फायदा मुलांना पहिल्या वर्गात शिक्षण घेताना खुप चांगल्याप्रकारे होईल.  Remember- *A child educated at school only is an une...

हसत-खेळत बालविकास; पालकांची भूमिका

हसत-खेळत बालविकास आपण सर्व पालक आपल्या बाळासाठी एकच स्वप्न पहातो ते म्हणजे मुल सर्वात हुशार, बुद्धीमंत, उत्कृष्ट व्यक्तीमत्वाचे असावे. यासाठी आपले आपल्या बाळाचे वय २ ते ६ वर्षे असतानाच खऱ्या प्रयत्नांची आवश्यकता असते. याच वयात बाळाच्या मेंदुची जास्तीत जास्त वेगात वाढ होत असते. Remember- "There is only one child in the world who is beautiful & intelligent, every parent wants it." ज्याप्रमाणे हातांच्या स्नायुंना रोज व्यायाम देऊन आपण ताकदवान बनवतो त्याचप्रमाणे या वयात बाळाच्या मेंदुला वारंवार उत्तेजना देऊन जास्तीत जास्त विकसीत करता येते. या प्रकारच्या मेंदुच्या विकासासाठी आवश्यकता असते फक्त आपल्या वेळेची. आपण आपला योग्य वेळ मुलांसाठी राखून ठेवावा. या वेळात मुलांसोबत खेळणे, खेळता खेळता शिकवणे करीत रहावे. मेंदुचा विकास जरी नैसर्गीकरित्या होत असला तरी पालकांच्या मदतीने हा विकास दोन किंवा तिन पटीने वाढवता येतो. Remember- In this age a child needs your presence (Time), They never demand presents (gift)". 🔸 उपरोक्त कार्यासाठी लक्षात ठेवण्याचे मुद्दे १. प्रथम मुला सोबत खेळतां...

भावंडातील भांडणे मुलांमध्ये ; पालकांची भूमिका{बाल संस्कार या पुस्तकातील लेख}

 भावंडातील भांडणे मुलांमध्ये ; पालकांची भूमिका  -------------------------------------------------------------- दोन भावंडांमध्ये भांडणे होणे ही प्रत्येक घरातील सामान्यपणे आढळणारी घटना आहे. भावंडांतील भांडणे सख्या भावांमध्ये असतात त्याचप्रमाणे चुलत भावा-बहीनी मध्येही घडत असतात. आम्ही राहत असलेल्या कॉलनीमध्ये आमच्या शेजारचे कुटूंब एकत्रीत पध्दतीचे आहे. मागच्या आuठवड्यामध्ये एक घटना त्यांच्या घरी झाली. दोन्ही भावांची मुले एकत्र खेळतात, भांडतात परत खेळतात पण त्यादिवशी थोडे जास्तच झाले. दोघा चुलत मुलांमध्ये एका कार (खेळणी) वरून भांडण जुंपले!, दोघेही एक दुसऱ्याला भांडू लागले व मारूही लागले. तेवढ्यात एका मुलाच्या आईने मध्यस्ती करून भांडणे सोडविली पण दुसऱ्या मुलावर ओरडू रागावू लागली. त्याचवेळी दुसऱ्या मुलाच्या आईने घाई-घाईने प्रवेश केला व आपल्या मुलाला जवळ घेऊन पहिल्यावर ओरडायला सुरूवात केली. पाहता पाहता मुलांना बाजुला ठेवून दोन्ही मातांमध्येच भांडणाचा रंग चढू लागला. या दोघींचे भांडण इतक्या कडाक्याचे होते की त्यांचे नवरेही भांडणात उतरले. शेजार धर्म म्हणुन आम्ही दोघे तिघे तिथे पोहचलो. व...

टेलिव्हिजनच्या व्यसनावर मात कशी करावी; article from book Bal Sanskar

टेलिव्हिजनच्या व्यसनावर मात कशी करावी  ------------------------------------------------------- प्रश्न : मुलांचा टिव्ही मुळे आभ्यास होत नाही ? मुले टिव्हीला सोडतच नाहीत ? हयाला टिव्हीचं खुपच वेड आहे काय करावं? उत्तर : आपण नेहमी पाहतो आजुबाजुला नातेवाईक किंवा मित्रमंडळी यांच्या घरी टि.व्ही हा काहीना काही कारणाने सतत सुरूच असतो. ▪️जसे : सकाळी- कुठे धार्मीक कार्यक्रमासाठी Sanskar, Astha सारखे. कुठे हास्य विनोद कार्यक्रम Sab, कुठे राशी भविष्यासाठी तर कुठे बातम्यांसाठी T.V. सतत चालूच असतो. दुपारी घरातील स्त्रियांची करमणुक Star, Sony किंवा Zee करते तर शाळेतुन आलेल्या मुलाला Cartoon Network हवे असते. रात्री थकून आलेल्या बाबांना तर टिव्ही हवाच. जेवतांना बातम्या तर झोपतांना क्राईम पेट्रोल पाहीले नाही तर चुकल्यासारखे वाटते. असा आहे घरातला मुख्य सदस्य टिव्ही! असे वातावरण सर्व घरांमध्ये सर्रास सुरू असते. त्यामुळे मुलांना दोष कसा देणार? त्यासाठी आपण स्वतः टिव्ही पाहणे बंद किंवा कमी करावे व त्या नंतर मुलांकडे बोट दाखवावे. असे केल्यावर सुध्दा मुले अतिरेक करतात तेव्हा काय करावे? यासाठी खालील गोष्टी...