मुलांच्या मनाप्रमाणे वागणारे पालक; बाल संस्कार या पुस्तकातील लेख

मुलांच्या मनाप्रमाणे वागणारे पालक 

मुलांच्या मनाप्रमाणे वागणारे पालक हे मुलांवर असलेल्या प्रेम व मोहामुळे त्यांच्याविरध्द जाणे पसंत करीत नाहीत. मुळतः अशा घरांमध्ये नियम व शिस्त याबद्दल मर्यादा निश्चीत नसतात. मुलांना भरपूर प्रेम हे पालक दाखवत असतात, परंतु चुकीच्या ठिकाणी व वाईट वर्तणुकीला थांबवत नसतात. अशाप्रकारच्या लाड व प्रेमामुळे मुलांना कठीण समस्या, प्रसंग, चुक किंवा बरोबर याचा अनुभव कधीच मिळत नाही. या प्रकारचे वातावरण सहसा एकत्रीत कुटूंब पध्दती असलेल्या घरांमध्ये असते.
अ) परिणाम :
i) अशा पालकांची मुले योग्य व अयोग्य कोणते या बद्दल अनभिज्ञ असतात. 
ii) या वातावरणातील मुलांच्या इच्छा फार मोठ्या असतात तसेच मोठया वयामध्ये ही मुले इतरांकडून खुप जास्त अपेक्षा ठेवणारी होतात.
iii) अशा वातावरणातील मुले मोठी झाल्यावर स्वतःच्या इच्छा पूर्ण करण्यासाठी इतरांना उपद्रव देणारी होतात. तसेच वेळप्रसंगी स्वतःच्या इच्छेसाठी आई-वडिलांना दुर सुध्दा करू शकतात.
Remember- Just because we struggled in our childhood or have only child, it doesn't mean we offer things out of proportion to make them arrogant & careless.
ब) आपण काय करावे ?
i) अशाप्रकारचे वातावरण ज्या घरांमध्ये आहे तेथील पालकांनी मुलांना प्रेम देत रहावे. प्रेम देत असताना चुक झाल्यावर किंवा बेशीस्तपणाला कडकपणे वागावे. मुलांना योग्य व अयोग्य याबद्दल समजण्यासाठी नियमित चर्चा करावी.
ii) एकत्रित कुटुंब व्यवस्था ही मुलांच्या विकासासाठी महत्वपूर्ण बाब आहे. आपल्या घरातील ज्येष्ठ व्यक्ती आपले प्रेम त्यांच्या छोट्या-छोट्या नातवंडाना देण्याचा किंवा व्यक्त करण्याच्या प्रयत्न करीत असतात. आपल्या आयुष्याच्या अखेरच्या दिवसांमध्ये आनंदी व प्रेमळ वातावरणात राहण्याची त्यांची इच्छा असते. अशावेळी त्यांना कडक वागा (मुलांच्या शिस्तीसाठी) असे म्हणने चुकीचे आहे, परंतु आपण स्वतः आपल्या निर्णयावर ठाम असावे.
आपल्या निर्णयावर ठाम असताना आपण आपल्या आई-वडिलांसोबत चर्चा करावी. आजी-आजोबांनी लाड आवश्य करावा पण शिस्त लागणे है। सुद्धा महत्वाचे आहे असे सांगावे. ज्या मुद्यावर शिस्त लावायची आहे. त्या मुद्याला व शिस्तीला न खोडतासुद्धा प्रेम व्यक्त करता येते, हे पटवून द्यावे.. उदाहरणार्थ मुलाचा व आईचा शिस्तीसाठी तणाव असेल. अशावेळी मुलासोबत त्याविषयाव्यक्तिरिक्त इतर पद्धतीने प्रेम दर्शवता येते जसे बाहेर फिरायला नेणे, खेळणे इ. असे समजून सांगावे. आईला आपला निर्णय बदलण्यासाठी भाग पाडायला लावू नये अशी विनंती करावी उदा. एखादेवेळी मुलगा टिव्ही पाहण्यासाठी हट्ट करीत असेल व आई त्याला टिव्ही ऐवजी अभ्यासासाठी सांगत असेल तर काही घरांमध्ये आजोबा आईला रागवून मुलाला टिव्ही पाहण्यासाठी परवानगी देतात. यावेळी आजोबांचे प्रेम व मुलाचा हट्ट दोघांचा विजय होतो पण मुलावर वाईट परिणाम होऊन शिस्त लागत नाही. अशावेळी आजोबांनी इतर प्रकारे प्रेम दर्शवावे, अशी विनंती करावी.
Remember- Teach your child to know the difference between a Want & Need.

🙏🏻🙏🏻🙏🏻 Please write your comment on your comment box and share with your near & dear.

 *If you wish to receive such articles or videos, send Hi message on WhatsApp number 8888126037* 
Join us on 
*Youtube- Dr Ashish Agrawal* 
*Instagram- drgunjan12* 
*Facebook- Ishwar multispecality* 

👍 Dr Ashish Agrawal, Child specialist & expert in parenting, education & behaviour problems.
👍 Dr Gunjan Agrawal, Dental surgeon.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

मैंने खूब पढ़ाई की लेकिन रिजल्ट नहीं मिला (छात्रों के लिए उपयोगी)

*मैंने खूब पढ़ाई की लेकिन रिजल्ट नहीं मिला* कड़ी मेहनत के बावजूद खराब प्रदर्शन करने वाले किसी भी किशोर को पहली बात यह जाननी चाहिए कि वे कुछ गलत कर रहे हैं। यदि आप अच्छा नहीं कर रहे हैं, तो परिस्थितियों या भाग्य को दोष न दें। अपने आप का मूल्यांकन करने का प्रयास करें।  यह बहुत सारे बच्चों से जुड़ी एक आम समस्या है, खासकर यदि आप प्रतियोगी परीक्षाओं की तैयारी कर रहे हैं। आमतौर पर, यह सिद्धांत आधारित (Theory based) परीक्षाओं के साथ नहीं होता है।प्रभावी ढंग से अध्ययन करना प्रतियोगी परीक्षाओं की कुंजी है। और अगर आप मेहनत से पढ़ाई कर रहे हैं लेकिन फिर भी आपको खराब परिणाम मिल रहे हैं,इसका मतलब है कि आपकी तकनीक में कुछ गड़बड़ है। कड़ी मेहनत उत्कृष्ट है लेकिन स्मार्ट कड़ी मेहनत कहीं बेहतर है और अधिक परिणाम देती है।  *संक्षेप में* ... गुणवत्ता कभी दुर्घटना नहीं होती, यह हमेशा इंटेलिजेंस के कार्य का परिणाम होती है। 🔴 *कारण*  सबसे पहले इसका कारण और समाधान ढूंढे..... ❇️ *गलत लक्ष्य*  आप संगीत या अंग्रेजी में अच्छे हैं, और चार्टर्ड एकाउंटेंट बनना चाहते हैं.... शायद आप गलत क्षेत्र मे...
Read more

हसत-खेळत बालविकास; पालकांची भूमिका

हसत-खेळत बालविकास आपण सर्व पालक आपल्या बाळासाठी एकच स्वप्न पहातो ते म्हणजे मुल सर्वात हुशार, बुद्धीमंत, उत्कृष्ट व्यक्तीमत्वाचे असावे. यासाठी आपले आपल्या बाळाचे वय २ ते ६ वर्षे असतानाच खऱ्या प्रयत्नांची आवश्यकता असते. याच वयात बाळाच्या मेंदुची जास्तीत जास्त वेगात वाढ होत असते. Remember- "There is only one child in the world who is beautiful & intelligent, every parent wants it." ज्याप्रमाणे हातांच्या स्नायुंना रोज व्यायाम देऊन आपण ताकदवान बनवतो त्याचप्रमाणे या वयात बाळाच्या मेंदुला वारंवार उत्तेजना देऊन जास्तीत जास्त विकसीत करता येते. या प्रकारच्या मेंदुच्या विकासासाठी आवश्यकता असते फक्त आपल्या वेळेची. आपण आपला योग्य वेळ मुलांसाठी राखून ठेवावा. या वेळात मुलांसोबत खेळणे, खेळता खेळता शिकवणे करीत रहावे. मेंदुचा विकास जरी नैसर्गीकरित्या होत असला तरी पालकांच्या मदतीने हा विकास दोन किंवा तिन पटीने वाढवता येतो. Remember- In this age a child needs your presence (Time), They never demand presents (gift)". 🔸 उपरोक्त कार्यासाठी लक्षात ठेवण्याचे मुद्दे १. प्रथम मुला सोबत खेळतां...
Read more

Life lesson; Stop comparing yourself with others

 *Comparing yourself with others*  Everyone knows we shouldn't compare ourselves to others still we never miss opportunity to compare ourselves with others. It may be marked in exams, playing for the college team, having a girlfriend, Facebook likes — the number of categories in which we can compare ourselves to others are infinite. Actually when we compare to other students, we compare the results not the talent, skill or effort of that student. Comparison can have positive effect but maximum time it has negative effect.   *In short...* Aim of comparison is to improve ourselves  🔴 *Why do we compare ourselves?*  🔹 Brought up  From early childhood, we had been compare to our siblings or friends by their parents  🔹 Education system  Our education system promote comparison as source of motivation like exam results  🔹 Deep rooted insecurities Some students want to be on top by wishing everyone should do badly 🔹 You don't know what you ...
Read more